پرونده کرسنت یکی از پیچیدهترین و بحثبرانگیزترین قراردادهای گازی ایران است که به دلیل مسائل متعدد مالی، حقوقی و سیاسی به یک مناقشه بزرگ تبدیل شده است.
به گزارش بنکر (Banker)، زنگنه، وزیر سابق نفت در پاسخ به جلیلی و زاکانی گفت: جلیلی و نوچه اش در کوچه خلوت راجع به کرسنت حرف می زنند.
سه سال است آمادگی برای مناظره را اعلام کردم. خسارتی که به کشور زدید جبران ناپذیر است. به مناظره بیایید تا ببینم بعد از آن می توانید در خیابان راحت راه بروید؟
اما پرونده کرسنت چیست؟
قرارداد فروش گاز ایران به امارات بین «شرکت ملی نفت ایران» و شرکت نفتی کرسنت پس از سالها مذاکره، در زمان ریاستجمهوری «محمد خاتمی» و وزارت نفت «بیژن نامدار زنگنه» امضا شد.
شرکت ملی نفت ایران در این قرارداد متعهد بود که به مدت ۳۰ سال، گاز میدان نفتی «سلمان» را که با امارات متحده عربی مشترک است و در حال حاضر روی مشعل ها می سوزد،، با خط لولهای که از کف خلیج فارس عبور میکرد، به این کشور صادر کند.
قرارداد کرسنت باید از سال ۱۳۸۵، یعنی سال دوم ریاست جمهوری «محمود احمدینژاد» به مدت ۲۵ سال به مرحله اجرا در میآمد.
اگر این قرارداد در زمان مقرر اجرا میشد، امروز ۸ سال از آن هنوز باقی مانده بود اما دولت وقت با کنار گذاشتن اجرای آن خساراتی میلیاردی به ایران زده که در تاریخ این کشور بی سابقه است.
«محمدرضا رحیمی»، رییس وقت دیوان محاسبات کشور (بازوی نظارتی مجلس شورای اسلامی) در یک کنفرانس خبری در تهران اعلام کرد که مقامهای وزارت نفت دولت خاتمی قیمت گاز در این قرارداد را بسیار پایینتر از قیمت واقعی به شرکت کرسنت واگذار کردهاند و به همین دلیل باید اجرای قرارداد متوقف شود.
«سعید جلیلی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی وقت در جلسهای در سال ۱۳۹۱ به نوشته رسانههای ایران گفته بود جمهوری اسلامی نباید قرارداد کرسنت را اجرا کند و در صورت شکایت طرف اماراتی هم خسارت و جریمه چندانی متوجه ایران نخواهد شد.
تاریخچه قرارداد
– سال امضا: قرارداد کرسنت در سال 2001 بین شرکت ملی نفت ایران (NIOC) و شرکت کرسنت پترولیوم امارات متحده عربی منعقد شد.
– هدف: صادرات گاز از میدان سلمان در خلیج فارس به امارات متحده عربی.
محتوای قرارداد
– مدت قرارداد: این قرارداد برای مدت 25 سال تنظیم شده بود.
– مقدار گاز: طبق این قرارداد، قرار بود روزانه 500 میلیون فوت مکعب گاز به امارات صادر شود.
مشکلات و انتقادات
– قیمتگذاری: یکی از اصلیترین انتقادات به قرارداد کرسنت، قیمت بسیار پایین گاز بود که به گفته منتقدان، بسیار کمتر از قیمتهای بینالمللی بود و به ضرر منافع ملی ایران تمام میشد.
– فساد مالی: اتهامات جدی درباره فساد مالی و رشوهگیری در فرآیند امضای قرارداد مطرح شد. برخی از مقامات ایرانی متهم به دریافت رشوه برای انعقاد این قرارداد شدند.
– عدم شفافیت: قرارداد به صورت غیرشفاف و بدون مشورت با نهادهای نظارتی داخلی به امضا رسید.
پیامدهای حقوقی و سیاسی
به این ترتیب شرکت ملی نفت ایران با فشار دیوان محاسبات کشور مجبور به تخلف و عدم اجرای تعهدات خود در برابر شرکت نفتی کرسنت شد.
در دعواهای داخلی میان سیاستمداران جمهوری اسلامی، به جای لغو قرارداد با طرف اماراتی، صرفا عمل به تعهداتی که در آن متوجه شرکت ملی نفت بود، کنار گذاشته شد و حتی درخواستها و تماسهای شرکت کرسنت هم بی جواب رها شدند تا این که شرکت کرسنت از انجام نشدن تعهد شرکت ملی نفت ایران بر اساس مفاد قرارداد به «اتاق داوری بینالمللی پاریس» شکایت کرد.
یکی از اولین درخواستهای غرامت از سوی شرکت کرسنت از ایران و در واقع از شرکت ملی نفت، دریافت ۶۰۷ میلیون دلار بود که این مبلغ طی گذشت نزدیک به ۲۰ سال، تاکنون به ۱۸ میلیارد دلار افزایش پیدا کرده است.
دلیلی که در زمان ریاست جمهوری احمدینژاد جلوی اجرای قرارداد کرسنت گرفته شد، اعتراض به قیمت تعیین شده گاز صادراتی از میدان سلمان به امارات بود.
حتی در این صورت ایران میتوانست موضوع را با کرسنت مطرح کند و در صورت مخالفت آن، شکایت خود را به داوری بینالمللی ارجاع دهد و خواستار تعیین قیمت منصفانه برای گاز صادراتی شود.
اما با کنار گذاشتن اجرا و ندادن پاسخ روشن به کرسنت، ایران تاکنون در معرض پرداخت تا ۱۸ میلیارد دلار جریمه غرامت قرار گرفته است.
در ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۳، شرکت کرسنت موفق به دریافت یک حکم از دادگاهی در ایالات متحده شد که به موجب آن، باید مبلغی به ارزش دو میلیارد و ۷۵۰ میلیون دلار از داراییهای شرکت ملی نفت در قلمروی ایالات متحده توقیف شود.
شرکت ملی نفت ایران در جلسات دادگاه که در نیویورک برگزار شد، حاضر نشده بود.
این حکم یکی از چندین پرونده شکایتی است که کرسنت موفق به گرفتن آن شده است تا بر اساس آن، غرامت ۱۴ میلیارد دلاری و سود متعلق به آن را از داراییهای شرکت ملی نفت ایران در خارج از کشور مصادره کند.
این مبلغ غرامت را دیوان داوری بینالمللی پاریس و سپس دیوان دایمی داوری در لاهه به نفع کرسنت حکم دادهاند.
به غیر از امریکا، شرکت کرسنت تاکنون موفق به گرفتن اجرای حکم مصادره اموال شرکت ملی نفت ایران در کشورهای بریتانیا، امارات متحده عربی، هلند و یونان شده است.
یک ماه قبل از حکم صادر شده در امریکا، دادگاه تجاری لندن هم حکم داد که یک ملک در این شهر که از زمان «محمدرضا شاه» متعلق به شرکت ملی نفت ایران بوده است، باید به عنوان بخشی از بدهی این شرکت، به کرسنت منتقل شود. این ملک در منطقه «وست مینستر» لندن و جایی بین پارلمان و دفتر نخست وزیر بریتانیا و نزدیک کاخ باکینگهام است.
در واقع کرسنت در کشورهای مختلف به دنبال اموال شرکت ملی نفت ایران میگردد و با مراجعه با دادگاههای محلی، خواستار اجرای حکم دادگاههای قبلی برای مصادره اموال شرکت نفت ایران و دریافت غرامتش میشود.
اینها مربوط به احکام قطعی علیه شرکت ملی نفت ایران هستند که تاکنون صادر شدهاند اما شرکت کرسنت در ژنو به «دیوان داوری تجاری» ژنو برای دریافت ۳۲ میلیارد دلار خسارت دیگر مربوط به قرارداد ۲۵ ساله با ایران مراجعه کرده که هنوز در مرحله بررسی است.
نتایج و خسارات
- خسارات مالی: ایران به دلیل عدم اجرای قرارداد و محکومیتهای حقوقی، با خسارات مالی بزرگی مواجه شد.
- تأثیر بر روابط بینالمللی: این پرونده بر روابط ایران با برخی کشورهای خلیج فارس تأثیر گذاشت و موجب بیاعتمادی در حوزه همکاریهای انرژی شد.
وضعیت کنونی
– پیگیریهای قضایی: پرونده همچنان در محاکم داخلی و بینالمللی در حال بررسی است و تلاشهایی برای کاهش خسارات وارده به ایران صورت گرفته است.
بازخوردها و بررسیها
- کارشناسان: بسیاری از کارشناسان و نهادهای نظارتی به بررسی این پرونده پرداختهاند و گزارشهای متعددی درباره ابعاد مختلف آن منتشر کردهاند.
- اصلاحات: این پرونده موجب شده تا قوانین و مقررات مربوط به قراردادهای بینالمللی در حوزه انرژی در ایران مورد بازنگری قرار گیرد و اصلاحات لازم صورت پذیرد.
فرض بفرمایید که رشوه گرفتنو ارزان فروخته بودند
انصافا ضرر از این بیشتر بود اون گازی که هدر میرفت
ولی این دارایی مملکت در کشورهای دیگر رو باید تاوان بدیم
تمام این خساراتی که به مردم و کشور وارد میشه از روی کج فهمی و لج بازی مسئولان بی لیاقت این کشوره
ما داریم از نداری دق می کنیم بعد وضعیت این جوری
برای ما رقم می خوره
آش ریخته نذر امام زاده شده بود. گازی که هرز می رفت و برای پیشگیری از آلودگی هوای و بیماری مردم آن را می سوزاندند به قیمتی به قول شما ارزان فروخته شد. قرار داد اجرا نشد چه شد؟گاز سوزانده شد؟پولی به دست آمد؟ نه؟ بلکه طرف شاکی شد و غرامت می خواهد در چندین دادگاه هم برنده شد و حکم علیه ایران صادر شد؟
قرار داد را دولت خاتمی امضا کرد؟ 8 سال دولت اصولگرا سر کار بود چرا هیچ کاری نکرد؟نه قرار داد را لغو کرد نه اجرا؟ نه به احضار و احکام دادگاه ها توجه کرد؟؟؟؟
در تمام این مدت جناب جلیلی دبیر شورای امنیت ملی بود؟؟؟ چرا یقه زنگنه را نگرفت چرا زندانی اش نکرد؟ چرا قرار داد را لغو نکرد؟ چرا به احکام صادره از دادگاه ها توجه نکرد؟
وزیر نفت در این هشت سال اصول گرا بود چرا اقدامی در باره اجرا یا لغو قرار داد نکرد؟
چرا؟ چون جناب دکتر جلیلی هم شهری ما گمان می کرد کار شکایت امارات به جایی نمی رسد؟
حاضر شدند گاز بسوزد یا آن را امارات مفت ببرد ولی به قیمت ارزان فروش نرود؟ عجب منطقی؟
ارزان فروشی خیلی بده کلاه سرمان رفته؟؟ سوزاندن یا مفت بردن خوبه؟؟؟
به خودمان افتخار کنیم؟؟؟
یا ریاست جمهوری را با هم ببازیم و با هم شکست بخوریم؟
فردا معلوم می شود؟
خدا نگذره ازتون از بس منابع مملکت رو نفله کردید.یکجای درست توی مملکت نیست اون از آموزش وپرورش تون اون هم از…
قراردادپرداخت با دلار بود .شما هم که راحت دلارهای گران شده را توبازار میفروختیدازجیب مردم جبران میشد.
با این همه خسارت به کشور این آقا الان باید در زندان بود نه کاندید….واقعا چه خبره درکشور…طرف بخاطر لج بازی شخصی ۸۰ میلیون ایرانی را به خاک سیاه نشانده
من یکی که سرم گیج رفت واقعا خساراتی که برخی عقب مانده به منافع ایران و مردم زدن میشه با عدد نوشت؟!!!
سلام یکطرفه به قاضی نرید باتوجه به رشوه ای که دراین قراردادمحس رفسنجانی وعدم پیگیری وزیرنفت وقت داشتن هنوزحکمی صادرنشده واگرهم شده مرتب بااعتراض ایران کنسل شده
سرزمین گل و بلبل است و هر کسی دم از شرف میزند و حقوق و انسانیت ومیگوینداسلام در خطر است اسلام در خطر است اما مسلمان در خطر نیست،کشور را با منافع شخصی و حب و بغض به ویرانه تبدیل کردید فقط با جمله اسلام در خطر است اسلام که در خطر نیست شما در خطر هستید آه ملت خانواده هایتان را خواهد سوزاند
حالا پزشکیان که این مسئله را بازگو کرد ادم بدیه یا اقایون حالا گازی که سوخت ورفت یا اگرم ما برداشت نمیکردیم که نکردیم را یک سوم هم شده میفروختیم نه نیاز به خسارت دادن هم نبود تازه یه پولی هم به کشور میرسید
تمام این ها درست ،درنهایت دادگاه لاهه درمسئله فساد در معامله رأی به نفع ایران داد و کرسنت را باطل اعلام کرد تا اینکه جناب آقای حسن روحانی با هماهنگی علی لاریجانی آقای زنگنه را به وزارت نفت رساند ،کشور محکوم به رأی اعتراض مبنی براینکه اگر فسادی بوده اکنون مفسد چرا وزیر است پس فساد صورت نگرفته ،لذا دادگاه اعتراض محکوم را وارد و رای را بر علیه ایران برگرداند ،اکنون این حسن روحانی و علی لاریجانی است که این زیان را به ملت وارد کردن.وبا هیاهو و هوچی گری آقای زنگنه بدنبال فرا فکنی و ماست مالی هستند.
چرا آقای پور محمدی زمانی که رئیس سازمان بازرسی کل کشور بوده پیگیری نکرده در آن زمان بخاطر مهدی هاشمی سکوت کرده و مدارک رو بایگانی کرده و…..
بعد از ده سال تازه یادتون افتاده حالا که گندش اومد یاد ملت افتادین که میخواهین اونم غیر واقعیت ها رو بگین؟
سلام
فکر کنم تمام مسئولین و سران در این مملکت مدرک از دانشگاه امام صادق یا یکی از دانشگاه های آزاد دره پیتی اخذ کرده اند .
من با بی سوادیم اینو می دونم که اعتراض یا لغو یک قرار داد رسمی باید در یک مراجع مربوطه انجام گیرد و یک طرفه هم نمیشه لغو کرد …
گاز همراه نفتخام سلمان بخش کمی از این گاز بوده چون اصل گاز استخراجی ازلایه گازی میدان سلمان هست که یک میدان گازی محسوب میشود و چون مشترک هست ابوظبی به ان ابوالبوخوش می گوید.البته طی این مدت می توان گفت که ابوظبی سهم خود را کاملا از این میدان برداشت کرده و سهم ایران هم برده و دیگر این لایه گازی چیزی ندارد و سکوهای گازی در میدان نفتی سلمان و کارخانه تقویت فشار ان در جزیره سیری و بمساحت ۱۸ هکتار عملا در حال فرسودگی و نابودی هستند و هزینه کلانی برای حفظ و نگهداری انها میشود و کارکنان ان هم در سلمان و سیری عملا بیکار و خود را سرگرم می کنند.
خسارت واقعا عظیم است و خیانت هم کاملا اشکار است.درست مثل درد و رنج روزافزون توده مردم فقیر و بینوای ایران.
شیخ نشینهای خلیج فارس از زمان انقلاب تا کنون از تمام میادین مشترک مثل هنگام و سلمان و فروزان و لایه نفتی و گازی پارس جنوبی و نصرت و ….بکمک شرکتهای نفت و گاز غربی با قوت و قدرت برداشت می کنند و حداقل بیش از یک میلیون بشکه نفت خام معادل گاز و نفت فقط از سهم ایران برداشت کرده و می کنند و خواهند کرد و به ریش ایران هم می خندند.میدان ارش که در برابر اینها چیزی نیست.گرچه از این میدان هم چیزی به ایران نمی دهند و اگر هم بدهند ایران توان برداشت هم ندارد.مثل شرایط همین میادین مشترک در سرویس و بدون دعوا!!!!
با سلام . پور محمدی عمق فاجعه را اسکار کرد .که جلیلی مانع اجرای ان شد ان هم بعلت عدم درک درست از روابط جهانی و حقوقی
هر سال ایران خسارت می دهد . و اگر بزودی خل نشود حتی با دسیسه امریکا خسارت آنقدر زیاد شود ککه بقول بعضی ها سکوی سلمان را بعنوان خسارت به کرسنت واگذار کنند
آیا کرسنت یک خطا ، یک اشتباه و یا یک خسران بود یا نه ؟ اگر نه که این همه دعوا برای هیچ، اگر بله پس چرا تا کنون کسی در این خصوص محاکمه ، مجرم و جزا ندیده؟ اینجا چه کسی مقصر که اموال و دارایی مردم به یغمای و تاراج رفته؟ چرا قوه قضاییه، مجلس، رهبری و حاکمیت در این خصوص سکوت کردند و فقط این مسئله شده ابزاری برای احزاب تا فقط اعصاب مردم را بهم ب بزند و یادآور حماقت مردم باشند؟
گازی که هرز میسوزه را ارزان نفروختن به این میگن نه خود خورد نه کس دهد
مال باباشون نیست که دلشون بسوزه! برای بیت الماله،،،
کجای این مملکت صاحب داشته که این دومیش
باشه ،،،، باز هم مردم مقصر میشن ،
چه بخور بخوریه تو این مملکت ،،،
آخه چه جوری تونستند با مملکت این کار رو کنند چرا باید در ازای دریافت رشوه قردادی ننگین امضا کنن که مبلغ فروش گاز در اون از یک سوم قیمت اصلی هم پایین تر بود دولت بعدی چرا باید مثل بچه ها قهر میکرد و اصولی مشکل رو حل نمی کرد مردم تو فشار مالی دارن له میشن ۱۸ میلیارد دلار ۳۲ میلیارد دلار و مبالغ اینچنینی مگه بازیه مملکت دست چندتا صفیه و نادون بود
شاید با این کار حفظ تمامیت ارضی کشورمان زیر سوال می رفت والان امارات ادعای می کرد که خودتان قرارداد وقبول اینکه مخازن در جزایر سه گانه باشد کردید