موضوع «تاریخ از پایین»، یا به عبارتی« تاریخ اعماق» تاریخ زندگی توده هاست. زندگی عادی و معمولی، بدون قدرت و ثروت.
در باب تاریخ از پایین» به زبان فارسی مطالب اندکی وجود دارد. حتی مورخان و پژوهشگران ایرانی عموما با مبانی نظری و ریشه های تاریخی این نوع نگرش به تاریخ و تاریخ نگاری، چندان آشنا و مأنوس نیستند.
«تاریخ از پایین» یا «تاریخ از اعماق» نوعی روش، بینش و دیدگاه نسبت به انسان، جامعه و تاریخ است.
ما ایرانیان اگر چه در زمینه نظری با اصول چنین تفکر تاریخی آشنایی چندانی نداریم، اما در عمل و بدون شناخت مبانی فلسفی آن، با این نوع تاریخ نگاری آشنایی داشته و حتی به آن دلبسته هستیم
تازهترین اثر سیدقاسم یاحسینی، پژوهشگر، مورخ اجتماعی و نویسنده جنوبی با عنوان «تاریخ از پایین» (تاملاتی در باب حاشیهنشینهای تاریخ) به همت انتشارات هامون نو منتشر شده.
در رساله مختصر حاضر کوشش شده تا با اجمال تمام درباب «تاریخ از پایین» به پرسشهای زیر پاسخ داده شود: تاریخ از پایین چیست؟ زمینههای فکری و فلسفی تاریخ از پایین کدامهاست؟
تاریخ از پایین مکتب است یا گرایش؟ تاریخ از پایین و نظریههای اجتماعی. تاریخ از پایین چه نسبتی با تاریخهای دیگر دارد؟ تاریخ از پایین و جنبش فمینیسم.
آیا تاریخ از پایین زیر مجموعه تاریخ اجتماعی است؟ منابع تاریخ از پایین کدام است؟ نسبت تاریخ از پایین و تاریخ شفاهی چیست؟
نسبت تاریخ از پایین و تاریخ محلی چیست؟ تاریخ از پایین به چه کار میآید؟ مخالفان تاریخ از پایین چه میگویند؟
گرایشهای فکری و نظری در تاریخ از پایین چیست؟ تاریخ از پایین در ایران. تاریخ از پایین و تاریخ ایران. تاریخ از پایین و انقلاب اسلامی. تاریخ از پایین و جنگ تحمیلی.
افقهای تاریخ از پایین کدامند؟ مرزها و پرسشهای تاریخ از پایین چیست؟ و…
