به گزارش بنکر (Banker)، وام با سودهای ناچیز و فریبنده این روزها وسیله تبلیغ تعدادی از بانک‌های ایرانی شده است. وام با سود صفر‌درصد و وام با سود ٦درصد جدیدترین تبلیغ بانک‌های کشور است. حالا در شرایطی که بانکی‌ها برای سپرده مردم گاهی تا ٢٨درصد سود می‌دهند، مدعی شده‌اند برای پرداخت وام به مشتریان دست و دلبازی کرده و وام‌های بسیار ارزان می‌دهند اما این ادعای بانکی‌ها چقدر واقعی است؟ برای فهمیدن این موضوع بیایید تبلیغ یکی از بانک‌های ایرانی مبنی بر پرداخت وام ٢٠٠میلیون تومانی با سود ٦درصد و بدون ضامن و وثیقه را بررسی کنیم:
واقعیت وام با سود ٦درصد چیست؟
پس از آنکه یکی از بانک‌های کشور با تبلیغاتی اعلام کرد با خوش‌حسابی می‌توانید وام بدون سود دریافت کنید، یکی دیگر از بانک‌ها در اقدامی جالب اعلام کرد درعرض ٤٨ ساعت به مشتریان وام اعطا می‌کند؛ آن‌هم با نرخ سود ٦درصد. البته نکته جالب توجه آن است که برای گرفتن این وام نیاز به ضامن نداریم. این اطلاعات را مسئول تسهیلات یکی از شعب آن بانک می‌گوید، اما از قرار معلوم آن‌چه در ظاهر برای ما نرخ سود ٦درصد می‌شود، بیش از ٦درصد است؛ چراکه شرایط و ضوابط عجیب غریبی دارد، آن‌قدر که سر بانک بی‌کلاه نماند و چندین برابر ذینفع شود.
به یکی از شعب بانکی سر می‌زنم که ادعا می‌کند وام با سود ٦درصدی و ظرف ٤٨ساعت پرداخت می‌کند و درباره این وام به ظاهر جذاب می‌پرسم.
شرایط این وام چیست؟
شما سپرده کوتاه‌مدت در این بانک باز کنید و پس از ٤٨ساعت، ٨٠درصد از مبلغ سپرده را به‌عنوان وام دریافت کنید.
نرخ سود این وام چقدر است؟
نرخ سود سپرده کوتاه‌مدت شما ٧درصد و نرخ سود تسهیلات ٦درصد است.
شرایط دیگری ندارد؟ مثلا چند ضامن باید داشته باشم؟
برای دریافت این تسهیلات نیاز به ضامن ندارید.
واقعا بدون ضامن؟
بله، البته آن‌هم به این شرط که در تمام این سه‌سال بازپرداخت وام، مبلغ سپرده شما بلوکه می‌شود و تا زمانی که اقساط‌تان به پایان برسد، بلوکه می‌ماند.
سقف وام چقدر است؟
سقف این وام به ظاهر جذاب ٢٠٠میلیون تومان است اما شرط و شروطی هم دارد؛ چراکه شما نمی‌توانید هر مبلغی که دلتان خواست وام بگیرید و البته جیبتان خالی باشد! برای گرفتن وام ابتدا باید مبلغی را سپرده کنید و پس از ٤٨ساعت، ٨٠درصد از سپرده‌تان را به‌عنوان وام دریافت کنید. مثلا اگر کسی به ٥میلیون تومان وام نیاز داشته باشد، باید ٧ونیم میلیون را سپرده کوتاه‌مدت کند تا بتواند وام ٥میلیون تومانی با نرخ سود ٦درصد دریافت کند.
البته حداقل میزان سپرده جهت افتتاح این نوع حساب ٥میلیون تومان و نرخ سود علی‌الحساب در این طرح نیز ٧درصد است. این طرح در قالب عقد مرابحه با اقساط ٣٦ماهه اجرا می‌شود و نیازی به وثیقه ندارد.
سود کوتاه مدت برای سپرده بلند مدت!
در این میان نکته جالب توجه آن است که این بانک با وجود آنکه به مدت سه‌سال سپرده مورد نظر را بلوکه می‌کند، سود سپرده را به‌عنوان سپرده کوتاه مدت حساب می‌کند تا سود بانکی مورد نظر فراتر از ٧درصد سود بانکی نرود. چرا که اگر سپرده بلند مدت برای این نوع سپرده محسوب می‌شد سود ١٥درصدی به آن تعلق می‌گرفت. با این حساب بانک از یک سو ٨درصد سود کمتر به سپرده مشتریانش می‌دهد و از سوی دیگر ٦درصد سود از وام بانکی دریافت می‌کند. تا اینجای کار بانک ١٤درصد سود می‌برد.
سود واقعی سپرده شما چقدر است؟
اما ببینیم بانک گفته شده با این شرایط چقدر سود می‌برد. سود سپرده‌های بلند مدت بانکی یا کوتاه مدت ویژه طبق ضوابط و مقررات بانکی به صورت ماهیانه و با نرخ سود علی‌الحساب طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود. برای محاسبه سود این دسته از سپرده‌ها باید مبلغ سپرده‌گذاری را ضربدر نرخ سود کنید که به این ترتیب سودی که یک‌سال به سپرده‌تان تعلق می‌گیرد، به دست می‌آید. اگر سود به دست آمده را تقسیم بر ١٢ ماه‌سال کنید، می‌توانید برآوردی هم از سود ماهانه حسابتان داشته باشید.
در این مثال حداکثر سقف وام یعنی ٢٠٠میلیون را در نظر می‌گیریم. برای این مبلغ باید ٢٥٠میلیون تومان سپرده کنید. سود سالانه‌ای که بانک بابت این مبلغ به شما می‌پردازد ١٧میلیون و ٥٠٠هزار تومان است. این درحالی است که سود واقعی سپرده شما سالانه ٣٧,٥میلیون تومان است. با فرض این‌که بانک ٣سال حساب شما را بلوکه می‌کند سالانه ٢٠میلیون و در مدت سه‌سال ٦٠میلیون تومان کمتر به شما سود می‌دهد.
سود ١٦درصدی، نه ٦درصدی
به نوشته شهروند، حالا ببینیم بانک بابت پرداخت ٢٠٠میلیون تومان به شما چقدر سود می‌گیرد. سود ٦درصد برای وام ٢٠٠میلیون تومان درواقع به این معناست که شما باید سالانه ١٢میلیون تومان سود خالص به بانک بپردازید و در مدت سه‌سال سودی که برای ٢٠٠میلیون تومان می‌پردازید ٣٦میلیون تومان می‌شود.
درواقع باید به شما بگوییم که شما در ازای از دست دادن ٦٠میلیون تومان سود سپرده‌تان، ٣٦میلیون تومان هم بابت گرفتن وام سود می‌دهید. به این ترتیب بانک در مجموع ٩٦میلیون تومان در طول سه سال از شما سود می‌گیرد. به عبارتی شما سالانه مجموعا ٣٢میلیون تومان سود می‌دهید و اگر بخواهیم نرخ واقعی بهره وام ٢٠٠میلیون تومانی را با این اعداد حساب کنیم، در واقع شما ١٦درصد سود به بانک می‌دهید، نه ٦درصد.
نرخ سود بانکی در ایران و جهان
نرخ بهره بانکی دست و پای اقتصاد کشور را بسته است و همان‌طور که بانک‌ها سود بالایی بابت تسهیلات‌شان می‌گیرند، به همان نسبت یا کمی کمتر سود بالایی نیز به سپرده‌های بانکی پرداخت می‌کنند. در سوئد نرخ بهره بانکی منفی است. یعنی اگر کسی بخواهد پول خود را در بانک به‌صورت سپرده بانکی نگهداری کند، باید هزینه آن را پرداخت کند. این درحالی است که نرخ سود سپرده‌های بانکی در ایران طیسال ٢٠١٧ میلادی تنها از نرخ سود سپرده‌های بانکی در ۴ کشور بلاروس، یمن، ترکیه و اوگاندا کمتر بوده است. آمارهای انتشاریافته از سوی بانک جهانی نشان می‌دهد، سودی که بانک‌های ایران بابت سپرده‌های مردم پرداخت می‌کنند یکی از بالاترین‌ها در میان ۱۳۸ کشور جهان است. بانک‌های بلاروسی بالاترین سود را به سپرده‌های مشتریان خود می‌پردازند. نرخ سود سپرده در این کشور طیسال ۲۰۱۲ بالغ بر ۲۲.۳درصد اعلام شده که البته دست کمی هم از ایران ندارد. چرا که تا همین چند ماه پیش هم بانک‌ها بین ٢٠ تا ٢٣درصد سود به مشتریان خود می‌دادند. این رقم برای یمن ۱۹.۵ درصد، ترکیه ۱۶.۴درصد و اوگاندا ۱۶.۲درصد اعلام شده است. ایران نیز پس از این کشورها در رتبه پنجم از نظر بالا بودن نرخ سود سپرده قرار گرفته است. ونزوئلا با نرخ سود سپرده ۱۴.۵ درصدی، اوکراین با ۱۳ درصد، سائوتوم با ۱۲.۹ درصد، آرژانتین با ۱۲درصد و بنگلادش با ۱۱.۷درصد در رتبه‌های ششم تا دهم از این نظر قرار گرفته‌اند.
