کما اینکه انتظار میرود به طور نمونه با کاهش نرخ ارز، قیمت کالاهای وارداتی با ارزبری ۱۰۰ درصد مانند موبایل قطعاً کاهش پیدا کند. همچنین انتظار میرود قیمت کالاهای دیگری هم که ارزبری دارند و براساس نرخ دلار قیمت خودشان را تراز میکنند، کاهش یابد.
برای مثال انتظار میرود در بخش خودرو، کالاهای وارداتی ۱۰۰ درصد کاهش قیمت پیدا کند و خودروهای تولید داخل نیز که بخشی از هزینه تولید آنها مربوط به نرخ دلار است با کاهش قیمت نسبی
مواجه شود.
البته در این میان انتظار کاهش قیمت در طرف تقاضا نیز تاثیرگذار است. کما اینکه انتظار کاهش قیمت و کاهش تقاضا منجر به شکسته شدن قیمت خواهد شد. اما باید به این نکته توجه داشت که به هر حال میزان کاهش قیمت در کالاهای وارداتی، بیشتر از کالاهای تولید داخل است. بطوری که انتظار میرود قیمت کالاهای ۱۰۰ درصد وارداتی به نسبت کاهش نرخ ارز کاهش پیدا کند.
البته در این رابطه موضوع «چسبندگی قیمتها» مسئله حائزاهمیتی است که در واقع بر مبنای آن برخی از کالاها به ویژه کالاهای تولید داخل نسبت به کاهش قیمت مقاومت میکنند؛ اگرچه با تداوم این وضعیت سرانجام مقاومت شکسته خواهد شد. بنابراین مشروط بر اینکه کاهش نرخ ارز پایدار باشد، انتظار میرود قیمتها پایین بیاید و از محل همین اتفاق، تورم امسال کمتر از سال گذشته باشد.
در این وادی، تاثیر کاهش نرخ ارز بر تولید داخلی مسئله مهم دیگری است که موازی بر این موضوع قابل تامل و توجه است. چرا که در بخش تولید، گشایشهایی برای بنگاههایی که ارزبری دارند محقق میشود و این بنگاهها با ارز کمتری میتوانند مواد اولیه خود را تهیه کنند، فقط مشروط بر آنکه ورق برنگردد، چرا که اگر دوباره توافقات در شرف وقوع و نهاییسازی وین برهم بخورد، ممکن است نرخ ارز به همان ۳۲ هزار تومان هم برسد! اما اگر تا باقی ماندن دولت جو بایدن و همچنین در داخل کشور در دولت آینده (که از پایان تابستان ۱۴۰۰ کابینه جدید را خواهد شناخت) توافق ادامه پیدا کند و بازار ارز به آرامش برسد، نااطمینانی به آینده کاهش پیدا میکند، هزینههای تولید کمتر میشود و در نتیجه سرعت رشد قیمتها کمتر میشود.
بنابراین در اثر کاهش نرخ ارز قیمت کالاهایی کاهش پیدا میکند که مانند خودرو یا ملک و مستغلات حالت بورسی دارند، اما قیمت کالاهایی مثل خوراکی و پوشاک کاهش نمییابد، بلکه تنها سرعت رشد قیمت آنها کمتر میشود.
به عبارت دیگر بحث مذاکرات و کاهش نرخ ارز انتظار کاهش قیمتها را ایجاد کرده، اما مقاومت وجود دارد و اینکه طرف تقاضا تا کجا در چارچوب این انتظارات کاهش قیمت، رفتار خود را تصحیح میکند بر قیمت کالاهایی مانند خودرو و مسکن تاثیرگذار خواهد بود.
البته موارد گفته شده نگارنده به این معنی نیست که قیمتها در سال آینده نسبت به امسال پایینتر خواهد بود؛ بلکه سرعت رشد قیمت کاهش پیدا میکند. قیمت کالاهای خوراکی درب کارخانه تعیین میشود و کارخانهها و پخشکنندههای عمده با کاهش نرخ ارز هم با قیمت قبلی کالای خود را عرضه میکنند، اما از این به بعد پایین بودن نرخ دلار میتواند هزینههای تولید و تورم آنها را کنترل کند و در نتیجه زمینهای فراهم میشود که دست به قیمتگذاری مجدد نزنند.
*علی دینیترکمانی