به گزارش بنکر (Banker)، محمود جامساز کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه از سال ۸۴ تا ۹۰ قیمت ارز در بازار آزاد از ٩٠٤ تومان به ١٨٠٠ تومان افزایش پیدا کرد، گفت: اما در سال ٩١ با وارد شدن شوک ارزى ناشى از وضع تحریم هاى آمریکا به سبب ضعف دیپلماسى خارجى و دشمن پندارى و خود بزرگ بینى احمدى نژاد رییس جمهور وقت دلار به ٣٦٥٠ تومان و در ادامه که جمعا ٦ قطعنامه شوراى امنیت بر علیه ایران تصویب شد با روند افزایشى به ٤٢٥٠ تومان رسید.
وی افزود: در اردیبهشت سال ٩٧ که با خروج آمریکا و وضع تحریم هاى جدید شوک دیگرى به اقتصاد وارد شد، دلار با جهش بی‌سابقه‌اى به محدوده ١٢ هزار تومان و پس از چندى به آستانه ٢٠ هزار تومان رسید، که دولت با ایجاد فضاى امنیتى و بستن صرافی‌ها و دلالان و بگیر و بند‌ها و حتی دستگیرى سلطان سکه که امروزه اصطلاحى است که در مورد سردمداران و نه کارگردانان مفاسد بزرگ اقتصادى در حوزه هاى مختلف اقتصادى اعم از پولى و مالى به کار می‌رود، التهاب بازار که مانند آتش زیر خاکستر بود را فرونشاند.
جامساز اظهار داشت: اما سرکوب ارز مانع نشد که امروز شاهد دلار ۱۸ هزار تومانى نباشیم، بر اقتصاددانان و کارشناسان پولى و ارزى پوشیده نیست که دولت خود بزرگترین عرضه کننده و تقاضا کننده ارز است، لذا از ابتدا با واگذارى مدیریت شناور ارزى به بانک مرکزى تلاش داشت تا تعادل را در بازار آزاد ارز مستقر و آن را تثبیت کند، زیرا هدف نظام ارزى مدیریت شده، تک نرخى کردن ارز و نظارت بر نوسان قیمت در دامنه محدودى بود. اما در این امر خطیر توفیقی نیافت و در مقاطعی به سبب کمبود دلار به سرکوب ارز تبدیل شد.
در مورد ارز به مردم آدرس غلط ندهیم
وحید شقاقی شهری اقتصاددان در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه ارز نیازمند یک برنامه راهبردی برای آرامش واقعی است، گفت: این کاهش قیمت دلار که در هفته گذشته اتفاق افتاد از نظر بنده کوتاه مدت است، به خاطر آن که بانک مرکزی اقدام به کنترل بازار و تزریق دلار کرد، به طوریکه طی دو روز، هر بار ۶۰ تا ۷۰ میلیون دلار ارز به سامانه نیما و صرافی‌ها تزریق کرد، اما این اقدام نمی‌تواند در میان و بلند مدت ادامه داشته باشد.
وی افزود: تا زمانیکه سیاست‌های تجاری و بخش واقعی اقتصاد مورد تجدیدنظر قرار نگیرد، دلار با این رفتار نوسانی همراه خواهد بود، در این باره یک آدرس غلط داده می‌شود، همواره تاکید شده که سیاست‌های پولی و مالی است که تعیین کننده وضعیت دلار است، اما این سیاست‌های پولی تنها بخشی از ماجرا است، بخش اصلی را بابد در سیاست‌های تجاری دید، از دیدگاه بنده متولی اصلی بازار ارز، بانک مرکزی نیست.
شقاقی اظهار داشت: وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت نفت باید ساماندهی و مدیریت بازار ارز را در دست بگیرند، چرا که وزارت صنعت، مسئولیت صادرات، واردات و تنظیم بازار داخلی را بر عهده دارد و وزارت نفت نیز مسئول صادرات نفت، محصولات پتروشیمی و مشتقات وابسته به آن است، این در حالیست تا زمانیکه تراز تجاری کشور منفی باشد، وضعیت ارز نیز نوسانی خواهد بود، چرا که ارز به میزان کافی در بازار وجود ندارد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه کرونا باعث شده، وضعیت تجارت خارجی کشور از حالت تعادل خارج شود، اضافه کرد: از یک طرف کرونا باعث شد که مررز‌ها بسته شود و از این طریق مقوله صادرات با چالش جدی روبرو شد، به طوریکه در فصل بهار، صادرات غیر نفتی با کاهش بیش از ۳۰ درصدی همراه بوده، همچنین کرونا باعث شد که قیمت جهانی نفت و فراورده‌های نفتی نیز با افت محسوسی همراه شود که این موضوع نیز درآمد‌های ارزی حاصل از فروش نفت را با کاهش روبرو کرد.
چرا روند دلار صعودی است؟
وی ادامه داد: همچنین رکود اقتصادی ناشی از شیوع کرونا موجبات آن را فراهم آورد که اقتصاد جهانی وارد رکود شود که کشور ما نیز از این مسئله مستثنی نبود، درپی در چنین شرایطی تنگنای ارزی به وجود می‌آید، این در حالیست که اگر ما می‌خواهیم ارز برای یک‌سال یا بیشتر دارای ثبات باشد، باید تراز تجارت غیر نفتی ما مثبت باشد، تا ورودی ارز به کشور نیز مثبت شود، در غیر این صورت اگر واردات بر صادرات برای مدت طولانی پیشی بگیرد، نمی‌توان انتظار داشت که از ثبات ارزی برخوردار باشیم.
شقاقی با اشاره به اینکه اگر از من بپرسند که متولی اصلی بازار ارز چه نهادی باید باشد، تصریح کرد: قطعا پاسخ بنده وزارت نفت در وهله اول و در وهله دوم وزارت صمت است، زیرا که این دو وزارتخانه عمده درآمد ارزی کشور را در اختیار دارند و بهتر می‌توانند از بانک مرکزی عمل کند، چون که سیاستگذاری بخش تجاری و مباحث مربوط به واردات و صادرات نیز در اختیار آن‌ها است، بنابراین آن‌ها به صورت موثرتری از بانک مرکزی قادر خواهند بود با توجه به سیاست‌گذاری‌ها و راهبرد‌های که اتخاذ کرده‌اند، بازار ارز را هدایت کنند.
رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه بازار‌های سرمایه‌ای با یکدیگر رابطه همگرایی دارند، یادآور شد: زمانیکه در دو سال گذشته رشد بورس بیش از ده برابر بوده، در چنین شرایطی شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که دلار ثابت بماند، این بازار‌ها به یکدیگر سیگنال رشد و حرکت صعودی می‌دهند و از این کار نیز نمی‌توان جلوگیری کرد، به بیان دیگر بازار‌های ارز، سکه، طلا، بورس، خودرو و مسکن به مانند نرخ تسبیح به یکدیگر وصل هستند و اگر یکی از آن‌ها شروع به حرکت کند، مابقی نیز در همین مسیر قرار خواهند گرفت.
وی گفت: باید در سیاست‌گذاری‌های ارزی کشور یک تجدید نظر اساسی صورت گیرد، زیرا که بانک مرکزی نمی‌تواند به خوبی کار راه هدایت کند و در این زمینه با محدودیت روبرو است، بنابراین ما باید کار را از ریشه و اساس درست کنیم، تا دیگر دل نگران ارز نباشیم، در غیر این صورت با تزریق دلار به بازار نهایتا یک ماه می‌توان نرخ را کنترل کرد، اما روند صعودی خواهد ماند و این ریسک همیشه وجود خواهد داشت که ارز هر لحظه امکان دارد، آهنگ بالا رفتن را کوک کند، بنابراین باید تغییر رویکرد داد، تا بتوان به اثر مطلوب دست یافت.
