به گزارش بنکر (Banker)، چند روز پیش گزارشی به نقل از مرکز آمار ایران روی خروجی خبرگزاری‌های رسمی قرارگرفت که حکایت از بررسی شاخص‌های کلان اقتصادی در سال ۱۳۹۸ داشت. براساس آمار منتشرشده اوضاع شاخص‌ها در بخش واقعی اقتصاد نشان می‌دهد که شاخص فلاکت، در پایان سال ۱۳۹۸ به ۴.۴۵درصد رسیده است.
پیش از این، ایران یکبار دیگر در سال ۱۳۷۴ شاخص فلاکت ۵۹ درصدی را تجربه کرده و آمار سال گذشته این شاخص بالاترین رقم ثبت‌شده برای شاخص فلاکت، در ۳ دهه گذشته است. در واقع پایین‌ترین حد شاخص فلاکت در این ۳ دهه رقم خورده است. شاخص فلاکت، بر این اساس طراحی شده تا برآیند تغییرات دو شاخص تورم و بیکاری را به تصویر بکشد.
به نظر می‌رسد، ظرفیت اقتصاد ایران در حوزه ایجاد اشتغال و کارآفرینی، ظرفیت محدودی است و امکان کاهش معنادار نرخ بیکاری برای اقتصاد ایران میسر نیست.
ایجاد اشتغال، نیازمند استمرار در ثبات اقتصادی و دستیابی به نرخ رشد اقتصادی مستمر و فزاینده است تا امکان سرمایه‌گذاری، انباشت سرمایه و در نهایت کارآفرینی را فراهم کند.
تحولات شدید و تنش مداوم در حوزه سیاست خارجی ایران، اعمال محدودیت‌های سیاسی بین‌المللی بر سر راه اقتصاد ایران همچون تحریم‌ها و همچنین فضای بازدارنده کسب‌وکار در ایران، امکان چنین شرایطی برای سرمایه‌گذاری و کارآفرینی را بازستانده است.
تورم نشانگر دیگر موثر بر شاخص فلاکت یعنی تورم است. تورمی که این روزها به بالای ۴۰ درصد رسیده و قرار است با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده به ۲۰ درصد کاهش یابد.
روند ۳ساله شاخص فلاکت
براساس این آمار شاخص فلاکت در سال ۱۳۹۵ معادل ۳.۱۹درصد بوده که با رشد به ۳.۲۰ درصد در سال ۱۳۹۶ و ۹.۳۸ در سال ۱۳۹۷ می‌رسد و در ادامه در سال ۱۳۹۸ در فصول گوناگون دچار نوسان شده است؛ به‌گونه‌ای که در بهار ۴.۴۸، تابستان ۱.۵۳ و پاییز ۶.۵۰درصد گزارش شده بود که در زمستان به ۴.۴۵درصد کاهش می‌یابد.
بر این اساس، در مجموع شاخص فلاکت نسبت به سال ۱۳۹۵ حدود ۲۶ درصد و در مقایسه با پایان سال ۱۳۹۷ حدود ۶درصد افزایش دارد.
شاخص فلاکت در استان‌ها
براساس آمار منتشرشده شاخص فلاکت در استان فارس ۷.۳۸ درصد بوده و این شاخص در استان فارس در مقایسه با سایر استان‌ها کمترین مقدار را به خود اختصاص داده است. به‌عبارت بهتر، در سال ۱۳۹۸ رفاه در استان فارس در مقایسه با سایر استان‌ها بیشتر بوده است.
همچنین شاخص فلاکت در استان لرستان ۶.۵۵ درصد بوده که این مقدار در مقایسه با سایر استان‌ها بیشترین مقدار شاخص فلاکت است. این نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۸ رفاه در استان لرستان در مقایسه با سایر استان‌ها کمتر بوده است.
در این بین نیز همدان، سمنان، خراسان‌رضوی و زنجان با شاخص فلاکت ۴۰ تا ۴۱ درصدی؛ قم ۴۲ درصد؛ اصفهان، آذربایجان‌غربی و گیلان ۴۳ تا ۴۴ درصد؛ مرکزی، مازندران، تهران، آذربایجان‌شرقی، کرمان، اردبیل، خراسان جنوبی، قزوین و گلستان ۴۵ تا ۴۶ درصد؛ خراسان شمالی، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد ۴۷ تا ۴۸ درصد؛ البرز، کرمانشاه، یزد ۴۸ تا ۴۹ درصد؛ خوزستان و هرمزگان ۴۹ تا ۵۰ درصد؛ کردستان، سیستان و بلوچستان و ایلام ۵۰ تا ۵۱ درصد و چهارمحال و بختیاری با شاخص فلاکت ۵۳ درصدی وجود دارند.
ریزش ۲۱ درصدی رشد اقتصادی
بررسی وضعیت سایر شاخص‌های اقتصادی در بخش واقعی اقتصاد نشان می‌دهد که رشد اقتصادی با احتساب نفت در سال ۱۳۹۵ حدود ۱۴ درصد بوده که با نوسان در۳ سال گذشته به منفی ۳.۶ در زمستان سال گذشته رسیده است. همچنین رشد اقتصادی بدون نفت از ۲.۹ در سال ۱۳۹۵ به منفی ۲.۵ درصد در سال گذشته رسید.
اوضاع نرخ تورم نیز بیانگر رشد حدود ۲۸ درصدی از سال ۱۳۹۵ تا پایان سال گذشته است که از ۹.۶ به ۸.۳۴ درصد افزایش یافته است. وضعیت اشتغال در اقتصاد ایران از سال ۱۳۹۵ تا پایان سال گذشته از این حکایت دارد که از ۴.۱۲ به ۶.۱۰درصد کاهش یافته و نرخ مشارکت اقتصادی از ۴.۳۹ به ۲.۴۲ رسیده است.
وضعیت بخش پولی در ۳ سال گذشته
بخش پولی اقتصاد ایران نیز در دوره ۱۳۹۵ تا پایان ۱۳۹۸ این‌گونه گذشته رشد نقدینگی از ۲.۲۳ تا ۳.۳۱ پیش رفته و رشد پول از ۳.۱۹ به ۸.۴۹ و رشد شبه پول از ۸.۲۳ به ۲۸ رسیده است.
تغییرات سهم مالیات و نفت
آنچه درآمدهای دولت در سه سال گذشته از این حکایت دارد که سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع در سال ۱۳۹۵، ۹.۳۵ درصد بوده که این رقم در زمستان سال ۱۳۹۶ با ۳.۴۷ به بالاترین میزان می‌رسد. البته مرکز آمار گزارشی از وضعیت این شاخص از پاییز ۱۳۹۷ که حدود ۶.۳۰ درصد بوده اعلام نکرده است.
همچنین سهم درآمدهای نفتی از کل منابع از حدود ۱.۲۶ به ۲.۳۰ در پاییز ۱۳۹۷ رسیده و بعد از آن آماری وجود ندارد.
در تجارت خارجی چه می‌گذرد؟
در تجارت خارجی تغییرات ارزش دلاری صادرات گمرک نسبت به دوره مشابه سال قبل از ۸.۳درصد در سال ۱۳۹۵ به منفی ۶.۱۲ در پایان سال گذشته کاهش دارد و همچنین تغییرات ارزش دلاری واردات گمرک نسبت به دوره مشابه سال قبل از ۲.۵ به ۱.۱۵ رسیده است. البته این شاخص در برخی مواقع در سال ۱۳۹۷ تا منفی ۳۶ درصد نیز کاهش دارد.
اما شاخص درجه باز بودن اقتصاد یعنی نسبت حاصل جمع واردات به صادرات به تولید ناخالص ملی از ۶.۳۴ در سال ۱۳۹۵ تا ۶.۲۵ در پایان سال گذشته کاهش داشته است.
