به گزارش بنکر (Banker)، اختلاف بین آمارهای مرکز آمار و بانک مرکزی، همیشه مشکل ساز بوده است. به طوری که در سال ۹۷، بانک مرکزی اعلام کرد که به دلیل همین اختلاف، انتشار آمار تورم را متوقف می‌کند. با این وجود، آمارهایی که ابراهیم رئیسی این روزها از تورم منتشر می‌کند، بار دیگر این اختلافات آماری را پررنگ کرده است.
معضلی به نام اختلاف آمارها
برای بررسی این موضوع، تجارت نیوز با علی محمد احمدی، کارشناس اقتصادی و نماینده مجلس نهم به گفتگو پرداخته است. در ابتدا احمدی درباره اهمیت انتشار آمار تورم گفت: در دنیا، معمولا فقط یک مرکز متولی انتشار آمارهای اقتصادی است. از آنجا که این آمارها مبنای بسیاری از تحلیل‌های اقتصادی و تصمیمات مدیران شرکت‌ها است، کشورها تلاش می‌کنند که آمارهای اقتصادی را صادقانه، به هنگام و شفاف در اختیار جامعه قرار دهند.
وی افزود: این دوگانگی آماری در متغیرهای اصلی مثل تورم و بیکاری، همیشه بین مرکز آمار و بانک مرکزی وجود داشته و تبدیل به معضل شده است. این آمارها تبدیل مقالات شده و در اختیار مدیران قرار می‌گیرند و مشکلاتی را بوجود می‌آورند.
چرا بانک مرکزی آمار تورم را منتشر نمی‌کند؟
دولت سیزدهم به تازگی اعلام کرده که عبدالناصر همتی، رئیس کل پیشین بانک مرکزی مقصر توقف انتشار آمار تورم بانک مرکزی است. اما مشخص نیست که چرا در یک سالی که از آغاز بکار دولت رئیسی می‌گذرد، بانک مرکزی آمار تورم را به طور منظم منتشر نکرده است؟
احمدی درباره این موضوع گفت: در حال حاضر دولت آمارهای تورم بانک مرکزی را منتشر نمی‌کند و بهانه می‌گیرد که مقصر این اتفاق دولت قبل است. این در حالی است که بانک مرکزی متولی سیاست‌های پولی است و به عقیده بسیاری، تورم در کشور ماه ریشه پولی دارد. بانک مرکزی هم ابزار گسترده‌ای برای رصد آثار سیاست‌های پولی دارد. بنابراین وجود آمارهای بانک مرکزی امری ضروری است. اما مشخص نیست که آمار تورم به دستور مقامات بالاتر منتشر نمی‌شوند یا این تصمیم، سیاست خود بانک مرکزی است؟
علت اختلاف آمار تورم چیست؟
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس درباره علت اختلاف بین آمار بانک مرکزی و مرکز آمار گفت: اگر قرار باشد آماری در اختیار دولت و فعالان اقتصادی قرار بگیرد، باید شفاف و از یک متدلوژی خاص برخوردار باشد. بنابراین تفاوت ۲۰ درصدی بین این دو آمار بسیار عجیب است.
وی ادامه داد: این اختلاف به ضریب‌های داده شده به گروه‌های کالایی بر می‌گردد. در دنیا ضریب هر کالایی مثل مسکن، حمل و نقل یا مواد غذایی، مشخص است. اگر ما هم از اصول علمی و چارچوب‌های برگرفته از تجربه‌های جهانی استفاده کنیم، نباید بین آمار مراکز مختلف چنین تفاوتی وجود داشته باشد.
کاهش تورم باید در جامعه مشهود باشد
احمدی در ادامه گفت: ممکن است بانک مرکزی برای یک متغیر پولی تعریفی ارائه دهد که با مرکز آمار متفاوت باشد. اما این موضوع به این معنی نیست که واقعا تورم کاهش پیدا کرده. آنچه که عملا در جامعه مشهود و ناشی از فعالیت از اقتصادی است، واقعیت دیگری را نشان می‌دهد.
وی تصریح کرد: این اختلاف مشکلات بسیاری را برای تصمیم‌گیری‌ها و فعالیت‌های علمی ایجاد می‌کند. زیرا بین دو آمار رسمی کشور ۲۰ درصد اختلاف وجود دارد و ما هنوز نمی‌دانیم مبنای اصلی نرخ تورم کدام است. مجلس، دولت و باقی دست اندرکاران باید برای این اختلاف آمار فکر بکنند. این پدیده باعث می‌شود که به تدریج اعتماد مردم به آمارهای اقتصادی از دست برود.
کدام آمار درست‌تر است؟
نماینده سابق مجلس در پاسخ به این سوال که کدام یک از این آمار باید مبنای تصمیم‌گیری قرار بگیرد گفت: در همه دنیا، مرکزی برای انتشار آمارهای رسمی وجود دارد. از طرف دیگر بانک مرکزی یک دستگاه اجرایی است، هرچند ابعاد سیاست‌گذاری و نظارتی قوی‌تری دارد اما متولی اصلی ارائه آمار در کشور نیست.
وی افزود: بنابراین متولی اصلی ارائه آمار مرکز آمار است. اما ممکن است برخی دستگاه‌ها به حسب سیاست‌گذاری‌های خود، آماری را جمع آوری کند. مثلا ممکن است مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی، آمار مربوط به تولیدات کشاورزی را داشته باشد. آیا ما جهاد کشاورزی را متولی ارائه آمار می‌دانیم؟ قطعا نه.
احمدی در پایان تاکید کرد: از آنجا که این روزها جامعه ما درگیر نوسانات نرخ ارز، تروم و سیاست‌های پولی است، حساسیت به آمارهای بانک مرکزی افزایش یافته. اما باید به سمتی برویم که آمارهای اقتصادی یک کاسه شوند تا بتوانیم از این شرایط عبور کنیم.
