به گزارش بنکر (Banker)، در تازه‌ترین مورد که آخرین هم نخواهد بود؛ جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حالی طرح اخذ مالیات بر عایدی سرمایه را برای بررسی در جلسه علنی مجلس، تقدیم هیئت‌رئیسه کرده‌اند که گمانه‌زنی‌ها خبر از اضافه شدن بازار سرمایه به لیست بازارهایی است که مشمول این طرح خواهند شد. اگرچه از قول وزیر اقتصاد ادعایی غیررسمی نقل شده که برنامه‌ای بر مالیات بر عایدی سرمایه بورسی وجود ندارد اما چون این طرح پیشنهاد برخی نمایندگان است، دور از انتظار نیست که وزیر اقتصاد هم در جزئیات آن قرار نداشته باشد!
بر اساس حدس و گمانهای موجود سهامداران بابت فروش سهام خود باید مالیات پرداخت کنند که این مالیات متفاوت از کارمزدی است که اکنون پرداخت می‌شود. کارشناسان بر این باورند که طرح اخذ مالیات بر عایدی سرمایه برای بازارهای غیر‌مولدی چون مسکن و خودرو عالی است، اما برای بازار سرمایه که از ارکان تامین مالی در اقتصاد و ابزاری کارآمد برای تامین مالی بنگاه‌های کوچک، متوسط و بزرگ است، آن هم در شرایط کنونی که نقدینگی سرگردان به سمت بورس هدایت شده، می‌تواند موجبات خروج سرمایه را از این بازار فراهم کند.
به اعتقاد این کارشناسان طرح قانون مالیات بر عایدی سرمایه با هدف حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری مولد، کاهش نوسانات بازارهای دارایی از جمله خودرو، مسکن، طلا و ارز و همچنین جلوگیری از افزایش قیمت ناگهانی این بازارها، می‌تواند مثبت باشد و اعمال این مالیات موجب کاهش‌انگیزه سوداگری در بازارهای دارایی و در نتیجه جلوگیری از افزایش نامتعارف قیمت در این بازارها خواهد شد. با خروج سوداگران از این بازارها نیز متقاضیان واقعی این دارایی‌ها، از جمله اقشار با درآمدهای متوسط و پایین، راحت‌تر خواهند توانست خودرو و مسکن که از جمله دارایی‌های ضروری خانوار محسوب می‌شود را خریداری کنند. همچنین افرادی که در اثر سوداگری در این بازارها، از افزایش قیمت این دارایی‌ها منتفع شده‌اند، مکلف خواهند شد بخشی از سود خود را به‌عنوان مالیات به دولت پرداخت کنند تا به نفع عموم مردم هزینه شود.
محسن زنگنه، نماینده تربت حیدریه در مجلس یازدهم در واکنش به بروز نگرانی‌های شدید نزد فعالان بازار سرمایه با بیان اینکه طرح مالیات بر عایدی سرمایه هنوز اعلام وصول نشده و مراحل ابتدایی خود را طی می‌کند، می‌گوید: اگر قرار باشد مالیات بر بورس هم در این طرح گنجانده شود؛ این مالیات نباید بر عرضه اولیه باشد تا بازار سهام از رونق نیفتد. او می‌گوید: طرحی که فعلا به هیئت رئیسه مجلس تقدیم و خبر آن رسانه‌ای شده یک پیش‌طرح اولیه است. جزئیات آن هم پیشنهاد برخی نمایندگان است و هنوز وارد بحث درباره جزئیات آن نشده‌ایم.
وی در خصوص بستن مالیات بر بورس به 2 دیدگاه در این زمینه اشاره می‌کند؛ یک عده معتقدند اگر مالیات بر سهام ببندیم رونق بازار کم شود و نقدینگی به سمت بقیه بازارها می‌رود. در مقابل برخی معتقدند کسانی که در بورس فعالیت می‌کنند و از طریق سفته‌بازی سودهای کلان به دست میآوردند باید مالیات آن را پرداخت کنند.
وی نظر خود را درباره بستن مالیات بر بورس چنین شرح می‌دهد: ما در عرصه عرضه اولیه نباید مالیات داشته باشیم چون باید بورس رونق خود را داشته باشد. اما باید برای کسانی که از طریق سفته‌بازی سودهای کلان به دست میآوردند مالیات وضع کرد؛ مانند کسی که یک ماشین می‌خرد با کسی که در روز چند ماشین معامله می‌کند. کسی که در یک روز چند ماشین معامله می‌کند باید مالیات آن را پرداخت کند. در بازار سهام نیز وضع به همین منوال است.
این نماینده مجلس یازدهم معتقد است در صورت وضع مالیات بر بورس سفته‌بازی کاهش می‌یابد و نقدینگی نیز کنترل می‌شود.
اما این فقط یک روی سکه است و روی دیگر سکه این است که در صورت تصویب چنین قانونی، بازار سرمایه به شدت آسیب می‌بیند و مردم قید سرمایه‌گذاری در این بازار را می‌زنند و وجوهات خود را به سمت دیگری سوق خواهند داد.
به نظر مخالفان به‌طور منطقی نباید مالیاتی بر عایدی بازار سرمایه وضع شود و اگر این اتفاق بیفتد آثار بسیار مخربی بر بازار سهام خواهد داشت؛ چرا که بسیاری از سرمایهگذاران به دلیل جذابیت این بازار نقدینگی خود را وارد آن کرده‌اند و احتمالا با تصویب این طرح و قانونی شدن آن، پا پس می‌کشند و قید سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را می‌زنند. ضمن آنکه به نظر این افراد با وضع مالیات بر عایدی بازار سرمایه یکی از جذابیت‌های این بازار از بین می‌رود و اثر نامطلوب آن گریبانگیر بازار خواهد شد
و البته به روال بسیاری از طرحهای خارج شده از مجلس این طرح نیز شبهاتی را در این خصوص دامن زده و خواهد زد و آن این است که وضع مالیات بر بازار سرمایه اتفاق نمی‌افتد مگر آنکه قرار باشد دعوای جناحی روی دهد و مجلس خود را رو‌در‌روی دولت حسن روحانی قرار دهد. این افراد بر این باور هستند که اکنون بازار سرمایه محل مناسبی برای نقد کردن بخشی از سهام عدالت اقشار ضعیف و آسیب‌دیده از تورم شده است که با فروش بخشی از سهام خود بتوانند بخشی از قدرت خرید از دست رفته خود را بازگردانند؛ بنابراین وضع مالیات در این بازار اصلا منطقی به نظرنمی‌رسد و می‌تواند باعث یک شوک منفی به اقشار ضعیفی شود که با هزار و یک امید و زدن سود سهام به زخمی از زندگیشان به بازار سرمایه ورود کرده‌اند. کما اینکه این اتفاق می‌تواند باعث سلب اعتماد از بورس برای مدتهای طولانی شود.
البته در خصوص این طرح اگرچه هنوز موضع رسمی دولت اعلام نشده اما با وجود تمایل دولت به کسب درآمدهای تازه از محل مالیات که در قانون بودجه 99 هم در دستورکار قرار گرفته اما با توجه به اینکه دولت و در کل حاکمیت اکنون نظر مثبتی به ورود نقدینگی مردم به بازار سرمایه دارد و سیاست‌های تشویقی آنان در این جهت است؛ بنابراین بعید است طرح وضع مالیات بر عایدی بازار سرمایه در مجلس مورد حمایت دولت باشد و بیشتر نمایندگان نیز راضی به تصویب آن و افتادن هرگونه مخاطره از این اتفاق به گردن مجلس جدیدی شوند که از این دست طرحها بسیار در چنته دارد!
دکتر قاسم محسنی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با روزنامه "آفتاب یزد" در خصوص تاثیر این قبیل تصمیمات شتابزده و بدون اجماع بر بازار سرمایه و ایجاد نگرانی در فرآیند طبیعی بورس می‌گوید: البته نمایندگان مجلس این اختیار را دارند که طرحی را پیشنهاد کنند، اما به طور قطع نظر طراحان آن نظر نهایی، قطعی و صائب نخواهد بود و چه بسا در کمیسیون تخصصی چکش کاری و حتی مردود شود.
وی با بیان اینکه قطعا دولت هم در این خصوص نظرات خاص خود را خواهد داشت و تصویب چنین طرحهای تاثیرگذاری در فرآیند بورس به آسانی یک مصاحبه نخواهد بود، می‌افزاید: در واقع در مورد این طرح نیز ظاهرا هنوز خود نماینده اعلام‌کننده به جمع‌بندی خاصی نرسیده است و صرفا یک احتمال را مطرح کرده است. چرا که در صورت وضع 25درصد مالیات روی با فرض 30درصد عایدی بازار سرمایه و سهام در واقع حدود 7 تا 8 درصد مالیات بر سود سهام وضع خواهد شد که این با نیم درصد مالیات خرید و فروش تفاوت محسوسی خواهد داشت. مگر آنکه مجلس و دولت زیان احتمالی را هم بپذیرند و آن را از در آمد مشمول افراد کم کنند.
با وجود این، شایعات مبنی بر اضافه شدن بازار سرمایه به لیست بازارهایی که قرار است مالیات بر عایدی سرمایه پرداخت کنند، تاثیر منفی خود را در روز درج در رسانه روی بورس گذاشت و گرچه این تاثیر کوتاه‌مدت شد اما در صورتی که اصل این ایده و طرح "خبر" شود، تاثیر طولانی‌مدت بر معاملات سهام خواهد گذاشت. در واقع نمایندگان پرشور جویای ارائه طرحهای به زعم خود خلاقانه و اقتصادی باید هنگام تصمیم‌سازی و قبل از تصمیم‌گیری هم این نکته را در نظر بگیرند که پول‌های سرگردانی که در بازارهای دیگر مانند طلا، سکه و ارز، حتی خودرو در جریان بود به بازار سرمایه آمده است با چنین اقداماتی ممکن است مجددا به بازارهای موازی و تورم زا در سایر عرصه‌ها تغییر مسیر دهد که قطعا پیامدهای آن باب طبع آنها که عزم خود را در سال99 برای جذب سرمایه‌ها به سمت بورس کرده‌اند
نخواهد بود.
کورسِ عوامل تهدیدکننده در بورس
علیرضا صفاخو- امسال در کل سال خاصی برای بازار سرمایه ایران بوده است و حوادث ماههای اخیر گویای این است که با یک سال داغ و پر افت و خیز بورسی مواجه هستیم. در این میان توجه به ریسک‌های تهدیدکننده بازار سرمایه از جمله نکات حائز اهمیتی است که در وضعیت کنونی باید به آن توجه دو چندان داشت. چرا که عدم‌مدیریت صحیح فروش سهام عدالت و ایجاد جذابیت برای سرمایه‌گذاری در بازارهای موازی، می‌تواند روند معاملات بورس را تحت الشعاع قرار دهد.
اگرچه بورس همیشه با ریسک و تهدیدهای مربوط به خود همراه است و این امر در ذات و ماهیت این بازار نهفته است؛ اما برخی اوقات این ریسک‌ها قوی و جدی می‌شوند و نیاز به شفاف‌سازی و رفع ابهام دارند. اکنون در مورد سهام عدالت این اتفاق در حال رخ دادن است و سهام عدالت در کنار مدیریت درستی که صورت گرفت، در حال فروخته‌شدن است.
در این میان از ریسک‌های تهدیدکننده بازار سرمایه می‌توان به مدیریت صحیح فروش سهام عدالت سهامداران خرد اشاره کرد که می‌تواند به شدت روند معاملات بورس در بازار را مورد تهدید قرار دهد و در واقع این عامل اصلی‌ترین تهدید بازار تلقی می‌شود.
عدم جذابیت بازارهای موازی برای سرمایه‌گذاری هم از جمله عواملی است که می‌تواند به شدت روند معاملات بورس را مورد تهدید قرار دهد و اکنون هم هیچ نشانه‌ای از این اتفاق در بازار وجود ندارد و جذابیت آنها نیز روزانه در حال کاسته شدن است.
کاهش شتاب در رشد شاخص بورس طی چند روز گذشته که مدتی به رشد قابل توجهی دست پیدا کرد و دوباره افت اخیر شاخص بورس را جبران کرد، باعث شد تا شاخص بورس به استراحت کوتاه مدت نیاز داشته باشد که روز گذشته نیز شاهد استراحت شاخص بورس در بازار بودیم.
با توجه به اصلاح شاخص بورس اما حجم معاملات قابل توجه در 2 روز گذشته در وضعیت کنونی شاهد ورود پرقدرت نقدینگی به بازار از سوی سهامداران حقیقی هستیم؛ بنابراین سرمایهگذاران نباید نگرانی خاصی از این منفی‌های کوچک در بازار داشته باشند.
در عین حال این نکته را نباید از نظر دور داشت که اصلاح کوتاه‌مدت که به صورت روزانه در بازار رخ می‌دهد به نفع بازار است و با رشدی که شاخص بورس در اردیبهشت ماه امسال تجربه کرد، بازار باید برخی از اصلاحات را تجربه کند؛ کما اینکه فعالان بازار موافق رشد پرشتاب شاخص بورس در چند روز متوالی نیستند و اصولا چنین افت و خیزهایی مناسب روند معاملات بازار نیست. در واقع اگر گاهی اوقات به دنبال رشدهایی که در بازار شکل می‌گیرد شاخص بورس اصلاحاتی را تجربه کند و سهم‌ها دست به دست شوند، خیلی بهتر است تا اینکه شاخص بورس به صورت بی‌وقفه در مسیر رشد قرار گیرد.
در این میان از تاثیرات ثبت نام خودرو و آزادسازی سهام عدالت نیز نمی‌توان به عنوان عاملی در افت شاخص به آسانی عبور کرد. عده‌ای برای ثبت‌نام ایران و خودرو و سایپا و شرکت در قرعه‌کشی آن پول‌هایی را کنار گذاشته بودند و وارد بورس نکردند، اما اکنون که نتیجه قرعه کشی مشخص شده مقصد این پول‌ها سپرده‌های بانکی با سودهای پایین یا بازار سرمایه است که به نظر می‌رسد بخش قابل توجهی از این پول‌ها در حال ورود به بورس است.
